Mikołajek to seria książek, będąca owocem współpracy francuskiego pisarza René Goscinny’ego (twórca historii) oraz francuskiego rysownika Jean-Jacques’a Sempé (autor ilustracji).
Po raz pierwszy Mikołajek pojawił we francuskim dzienniku o nazwie „Sud-Quest Dimanche” 29 marca 1959 roku w historyjce pod tytułem „L’œuf de Pâques”. Przygody chłopca tak przypadły do gustu czytelnikom, że mimo iż historia nie miała być kontynuowana, to autorzy zdecydowali o stworzeniu kolejnych opowiadań. Od tej chwili Mikołajek gościł w „Sad Quest” oraz „Pilote” aż do 1965 roku, stając się bohaterem łącznie 221 historyjek. W latach sześćdziesiątych znaczna ich część została wydana w formie książkowej: „Mikołajek”, „Rekreacje Mikołajka”, „Mikołajek i inne chłopaki”, „Wakacje Mikołajka” oraz „Mikołajek ma kłopoty” (pierwotnie: „Joachim ma kłopoty”).
René Goscinny zmarł w 1977 roku, ale nie był to koniec serii przygód o Mikołajku. Córka twórcy opowiadań podjęła decyzję o oddaniu do druku wcześniej nieznanych historyjek. W ten sposób w 2004 roku we francuskich w księgarniach pojawiły się „Nowe przygody Mikołajka”, a dwa lata później (5 października 2006 roku) ich drugi tom. 5 marca 2009 roku ukazały się „Nieznane przygody Mikołajka” będące zbiorem dziesięciu nigdy wcześniej niepublikowanych opowiadań do których Jean-Jacques Sempé ilustracje wykonał współcześnie.
Seria książek o Mikołajku doczekała się także ekranizacji, której podjął się reżyser Laurent Tirard.
Maryna Milaszewska wraz ze swoim synem Mikołajem Chylakiem uczyniła Mikołajka bohaterem swojej książki pod tytułem „Mikołajek w szkole PRL” wydanej po raz pierwszy w 1986 roku.
